ارتودنسی با لیزر؛ تحولی نوین در درمان ناهنجاریهای دندانی
درمان ناهنجاریهای دندانی با روشهای نوین و کمتر تهاجمی، همواره یکی از دغدغههای اصلی بیماران و متخصصان ارتودنسی بوده است. در سالهای اخیر، «ارتودنسی با لیزر» بهعنوان یک راهکار پیشرفته، ایمن و مؤثر در کنار تکنیکهای سنتی، مورد توجه قرار گرفته است.
استفاده از لیزر در درمان ارتودنسی نهتنها درد و ناراحتی بیمار را کاهش میدهد، بلکه با تسریع روند درمان، مراجعات به کلینیک را نیز به حداقل میرساند. در این مقاله از مطب زیبایی، با رویکردی علمی و کاربردی، به بررسی دقیق جنبههای مختلف این تکنولوژی میپردازیم.
محتوای جدول
ارتودنسی لیزری چیست و چگونه کار میکند؟
ارتودنسی با لیزر به معنای استفاده از اشعههای متمرکز نور برای انجام برخی مراحل درمانی در طول فرآیند ارتودنسی است. در این روش، لیزرهای کمتوان یا پرتوان برای برش، برداشت بافت نرم، تسریع حرکت دندانها، یا حتی کاهش درد و التهاب استفاده میشوند.
نکته مهم این است که لیزر جایگزین بریسها یا الاینرها نیست، بلکه ابزاری تکمیلی برای افزایش کیفیت و راحتی درمان است. لیزرها با دقت بالایی بافت مورد نظر را هدف قرار میدهند، بدون اینکه به بافتهای مجاور آسیب بزنند.
امروزه، کاربرد لیزر در ارتودنسی بیشتر در مواردی مانند فرنکتومی (برداشتن زائده بافتی)، کشف دندان نهفته، ضدعفونی کردن محل درمان، و کاهش حساسیت بعد از جابهجایی دندان دیده میشود.
انواع لیزر در ارتودنسی؛ دیود، CO₂ و اربیوم
در ارتودنسی با لیزر، سه نوع لیزر بیشترین کاربرد را دارند:
لیزر دیود (Diode Laser):
لیزر دیود برای کار با بافت نرم مانند لثه ایدهآل است. این لیزرها بهخاطر عمق نفوذ کم، بسیار ایمن و کنترلپذیر هستند.
لیزر CO₂:
لیزر CO₂ به دلیل جذب بالا در آب و توان برش بسیار دقیق، در موارد جراحی بافت نرم بهکار میرود.
لیزر اربیوم (Er:YAG یا Er,Cr:YSGG)
لیزر اربیوم نیز قابلیت کار روی بافت سخت (مانند دندان) و بافت نرم را دارد و بیشتر برای درمانهای ترکیبی مورد استفاده قرار میگیرد.
انتخاب نوع لیزر به نوع درمان، بافت هدف و مهارت متخصص بستگی دارد. آگاهی از این تفاوتها، به بیماران کمک میکند تا درک بهتری از روند درمان خود داشته باشند.
چگونه لیزر به تسریع درمان کمک میکند؟
یکی از مزایای کلیدی ارتودنسی با لیزر، تسریع در روند درمان است. در فرآیندهای کلاسیک ارتودنسی، حرکت دندانها از طریق اعمال نیرو و تحریک استخوان انجام میشود که ممکن است ماهها زمان ببرد. مطالعات نشان دادهاند که استفاده از لیزر، بهویژه لیزر کمتوان (LLLT)، میتواند با تحریک سلولهای استخوانساز و افزایش متابولیسم بافتی، جابهجایی دندانها را تسریع کند.
همچنین، انجام برخی مراحل مانند برداشتن بافت نرم یا آشکارسازی دندان نهفته با لیزر، زمان درمان را کاهش میدهد و نیاز به جراحیهای تهاجمی را برطرف میکند.
این موضوع در ارتودنسی دیجیتال نیز نقش مکملی دارد، چراکه دقت بالا در اسکنها و طراحی با کمک لیزر ترکیب فوقالعادهای ایجاد میکند.
فواید استفاده از لیزر در برداشتن بافت نرم و فرنکتومی
فرنوم زائدهای بافتی است که در برخی افراد ممکن است باعث فاصله بین دندانهای جلویی شود. در گذشته، برداشتن فرنوم یا انجام سایر جراحیهای بافت نرم، نیاز به تیغ جراحی و بخیه داشت که با درد، خونریزی و دوره نقاهت همراه بود.
ارتودنسی با لیزر، این فرآیندها را به طرز چشمگیری آسان کرده است. لیزر با ایجاد برشی دقیق و همزمان با بستن عروق خونی، بدون خونریزی و بخیه، زائده را حذف میکند.
این کار باعث میشود بیمار تقریباً بلافاصله پس از درمان بتواند فعالیتهای عادی خود را ادامه دهد. این روش همچنین خطر عفونت را به حداقل میرساند و نتایج زیبایی بهتری نسبت به روشهای سنتی دارد. درباره فرنوم، فاصله ای که بین دندانها ایجاد میکند و درمان آن، در مقاله درمان فاصله بین دندانها با ارتودنسی بیشتر بخوانید.
کاربرد لیزر در درمان دندان های نهفته و کشیدن عقل
بسیاری از بیماران ارتودنسی، با مشکل دندانهای نهفته یا دندان عقل ناهماهنگ مواجهاند. در این موارد، لیزر ابزار مهمی برای دسترسی سریع و ایمن به دندانهای مدفون شده در بافت نرم محسوب میشود.
بهویژه در نوجوانان، آشکارسازی دندانهای نهفته مانند نیش بالا، به کمک لیزر انجام میشود تا بتوان آنها را به موقع به قوس دندانی هدایت کرد. این روش معمولاً بدون خونریزی، درد یا عوارض جدی انجام میشود.
همچنین در مواردی که نیاز به کشیدن دندان عقل وجود دارد، لیزر میتواند با برش دقیق بافت نرم اطراف دندان، فرآیند استخراج را سادهتر و سریعتر کند. استفاده از لیزر در این مراحل باعث بهبود سریعتر بافت و کاهش احتمال بروز عفونت در درمان ارتودنسی دندان نهفته میشود.
کاهش درد، تورم و خون ریزی با ارتودنسی لیزری
یکی از نگرانیهای همیشگی بیماران در طول دوره ارتودنسی، درد و التهاب ناشی از تنظیمات بریس یا کشش دندانهاست. استفاده از لیزر، مخصوصاً لیزرهای کمتوان، اثر قابل توجهی در کاهش درد و التهاب دارد.
لیزر با تحریک سلولهای ضدالتهابی، آزادسازی اندورفینها و بهبود جریان خون، به کاهش فوری درد کمک میکند. همچنین در موارد جراحیهای بافت نرم، لیزر با بستن رگهای خونی هنگام برش، مانع خونریزی میشود.
این ویژگیها به بیماران امکان میدهد تا با آسودگی بیشتر درمان خود را ادامه دهند. لازم به ذکر است که این تسکین درد، کاملاً بدون دارو و غیرتهاجمی است و باعث رضایت بیشتر بیماران میشود.
چگونه لیزر میتواند احتمال عفونت را کاهش دهد؟
عفونت یکی از خطرات احتمالی پس از جراحیهای دهان است. ارتودنسی با لیزر، به دلیل خاصیت ضدباکتری و استریل کنندگی اشعه لیزر، نقش قابلتوجهی در کاهش احتمال بروز عفونت دارد.
برخلاف ابزارهای مکانیکی که ممکن است باکتریها را به بافتهای مجاور منتقل کنند، لیزر با انرژی نوری خود، باکتریها را از بین میبرد و محیط استریلتری فراهم میکند. همچنین عدم نیاز به بخیه و زخمهای باز، امکان ورود آلودگی را به حداقل میرساند.
این مزیت بهخصوص برای بیمارانی که سیستم ایمنی ضعیفتری دارند یا از بیماریهای مزمن رنج میبرند، حیاتی است. رعایت بهداشت دهان و دندان نیز همچنان اهمیت دارد، اما استفاده از لیزر یک لایه محافظتی اضافی ایجاد میکند.
درمان زخمها و آفتهای داخل دهان با لیزر
یکی دیگر از کاربردهای مفید لیزر در ارتودنسی، درمان آفتهای دهانی، زخمهای ناشی از بریس یا تحریک لثههاست. لیزر با تاباندن نور کمتوان به محل زخم، سرعت بازسازی بافت را افزایش میدهد.
همچنین درد ناحیه را کاهش داده و از گسترش زخم جلوگیری میکند. برای بیمارانی که در طول درمان ارتودنسی دچار زخمهای مکرر میشوند، استفاده از لیزر میتواند راهحلی سریع، مؤثر و بدون عارضه باشد.
این روش بدون تماس مستقیم با زخم انجام میشود و معمولاً بدون درد است. نتیجه آن، بهبود سریعتر و راحتی بیشتر در طول درمان است.
مراحل انجام ارتودنسی لیزری؛ از آمادهسازی تا مراقبت پس از درمان
مراحل ارتودنسی با لیزر شامل چند بخش اصلی است. ابتدا، ارزیابی بیمار از نظر نیاز به درمان لیزری توسط متخصص انجام میشود. در مرحله بعد، نوع لیزر متناسب با نیاز (دیود یا اربیوم) انتخاب میگردد. انجام لیزر اغلب در یک جلسه کوتاه، بدون بیحسی یا با بیحسی موضعی سبک انجام میشود.
پس از اتمام کار، بیمار باید نکات مراقبتی مانند اجتناب از غذاهای داغ یا تند، استفاده از دهانشویه ملایم و رعایت بهداشت دهان را رعایت کند. در صورت نیاز، جلسات پیگیری برای بررسی روند بهبودی انجام خواهد شد. با رعایت دقیق این مراحل، درمان لیزری بدون عارضه و با نتایج بسیار مطلوب انجام میشود.
هزینه ها، بیمه و موارد قابل پوشش ارتودنسی با لیزر در ایران
هزینه ارتودنسی با لیزر بسته به نوع درمان، میزان مداخله لیزر و کلینیک متفاوت است. بهطور معمول، این نوع درمان هزینهای بیشتر از ارتودنسی سنتی دارد، اما با توجه به کاهش جلسات، درد کمتر و نیاز نداشتن به داروهای مسکن، مقرونبهصرفه محسوب میشود.
در حال حاضر، بسیاری از بیمهها پوشش مستقیمی برای درمان با لیزر ندارند، اما در برخی موارد مانند فرنکتومی یا آشکارسازی دندان نهفته، امکان بازپرداخت هزینه با ارائه مستندات پزشکی وجود دارد. برای دریافت اطلاعات دقیقتر، مراجعه به متخصص ارتودنسی و مشاوره با بیمه ضروری است.
جمع بندی مطلب
ارتودنسی با لیزر، انقلابی در روشهای درمانی ارتودنسی محسوب میشود. این روش با کاهش درد، تورم، زمان درمان و عوارض جراحی، سطح رضایت بیماران را بهشدت افزایش داده است.
از آشکارسازی دندانهای نهفته گرفته تا تسکین درد و درمان زخمهای داخل دهان، لیزر بهعنوان یک ابزار مکمل اما قدرتمند در خدمت ارتودنسی مدرن قرار گرفته است. همانطور که مجله معتبر PubMed Central اشاره میکند: «کاربرد لیزر در ارتودنسی، نهتنها از نظر بالینی مؤثر است، بلکه تجربه درمانی بیمار را به شکل چشمگیری بهبود میبخشد.»
بهرهگیری از این تکنولوژی در کنار دانش تخصصی ارتودنتیست، میتواند نتایجی بسیار رضایت بخش، ایمن و سریع برای بیماران به همراه داشته باشد.
